Tư Duy nhanh và chậm của (Thinking fast and slow) của tiến sĩ Daniel Kahneman (1934) là tác phẩm hay nhất vào năm 2011 do thời báo The New York Times bình chọn. Cuốn sách tóm lược hàng thập niên nghiên cứu về tâm lý và kinh tế học hành của ông. Những nghiên cứu mà đã giúp ông đoạt giải Nobel kinh tế vào 2002.
Về tác giả Daniel Kahneman – Tiến sĩ tâm lý học vĩ đại nhất thế giới còn sống.
Tiến sĩ Daniel Kahneman là giáo sư tâm lý thuộc đại học Princeton. Ông được xem là một nhà tâm lý học vĩ đại nhất trên thế giới còn sống. Ông là người gốc do thái, tốt nghiệp tâm lý học từ đại học Jerusalem năm 1954, và từng phục vụ trong quân đội do thái như một chuyên gia tâm lý. Năm 1958, ông sang Mỹ và tốt nghiệp tiến sĩ tâm lý học ở đại học California, Berkeley năm 1958.
Cùng với đồng nghiệp thân thiết là giáo sư Amos Tversky (Đại học Stanford) ông đã thực hiện hàng loạt các thí nghiệm tâm lý và có nhiều phát hiện rất quan trọng về hành vi con người. Nhờ những đóng góp đó, ông đã được trao giải Nobel về kinh tế vào năm 2002. Giáo sư Tversky không may mắn qua đời vào năm 1996 nên không có duyên với giải Nobel. Nhưng ông vẫn được Daniel nhắc tên liên tục trong sách như một sự tưởng nhớ.
Tâm lý học là chủ đề chính của “Tư Duy Nhanh Và Chậm”.
Nội dung chính của Tư Duy Nhanh và Chậm là về cách mà chúng ta tư duy. Với hai hệ thống được hai nhà tâm lý học Keith Stanovich và Richard West đề xuất gọi là “Hệ thống 1” và “Hệ thống 2”.
Hệ thống 1 hoạt động theo cơ chế tự động và mau lẹ, với rất ít hoặc hầu như không cần cố gắng và không tự động kiểm soát. Cơ chế hoạt động của hệ thống 1 thường ngắn với trực giác, giác quan thứ 6…
Hệ thống 2 huy động sự chú ý đến những hoạt động tư duy đòi hỏi sự nỗ lực, chủ động và chậm hơn, bao gồm những phép tính phức tạp. Cơ chế hoạt động của Hệ thống 2 thường gắn với những kinh nghiệm chủ quan, sự lựa chọn và tập trung của chủ thể.
Thuật ngữ Hệ thống 1 và Hệ thống 2 đã được sử dụng rộng rãi trong ngành Tâm lý học. Trong một loạt thí nghiệm tâm lý, Kahneman và Tversky chứng minh rằng con người chúng ta thường đi đến quyết định theo cơ chế nghĩ nhanh hơn là nghĩ chậm. Phần lớn nội dung của cuốn sách là để chỉ ra những sai lầm trong hệ thống 1 như: Ảo giác, ngụy biên, hiệu ứng hào quang, ảo tưởng nhận thức…
Sự phân công nhiệm vụ của 2 hệ thống này cực kỳ hiệu quả. Nó tối thiểu hóa nỗ lực và tối ưu hóa hoạt động. ví dụ như khi chúng ta quá tập trung làm một việc cần tính toán (hệ thống 2) thì có thể chúng ta sẽ bị “mù” hoặc “điếc” mà không nhận ra….
Ngoài ra chúng ta cũng được ông giải thích rõ về những khái niệm cơ bản của chuyên ngành tâm lý học như chú ý và nỗ lực, bộ máy liên tưởng, nhận thức lỏng và nhận thức căng, những mỏ neo, sự nhảy cóc tới kết luận…
Chúng ta dễ bị lừa hơn chúng ta tưởng
Điểm đáng giá nhất của cuốn sách là giúp độc giả hiểu ra rằng… chúng ta dễ bị lừa hơn chúng ta tưởng. Bộ máy liên tưởng ảnh hưởng tới hệ thống 1 và chúng ta không thể kiểm soát được. Cả kể khi hệ thống 2 hoạt động, chúng ta vẫn có thể rơi vào tình trạng áo giác trí nhớ, ảo tưởng sự thật…
Từ ảo giác khiến bạn chỉ nghĩ đến những ảo ảnh nhìn thấy bằng mắt thường, bởi tất cả chúng ta đã quá quen thuộc với những bức tranh nhòe nhoẹt. Nhưng ảo giác không chỉ là phạm trù duy nhất của ảo tưởng; cũng như tư duy, trí nhớ cũng rất dễ bị rơi vào tình trạng ảo giác.
Cũng theo đó, trí não còn bị lừa bởi dáng vẻ bề ngoài “hiệu ứng hào quang”, hay “ảo tưởng sự thật”.
Nếu muốn người nhận cảm thấy thông điệp của bạn đáng tin cậy và thông minh, đừng dùng thứ ngôn ngữ phức tạp, thay vào đó hãy diễn đạt bằng ngôn ngữ đơn giản mà vẫn biểu đạt được ý cần nói.
Cả kể kiểu lặp đi lặp lại một điều sai lầm cũng làm chúng ta lầm tưởng rằng điều đó…. Đúng. Đó cũng là nguyên nhân mà những bài phát biểu của các tổng thống Mỹ có nhiều vòng lặp và lời khẳng định. Dù rằng chúng có thể chẳng đúng và chẳng có tính lập luận nào.
Ôi loài người! Càng tự tin vào bản thân bao nhiêu càng dễ mắc sai lầm bây nhiêu!
Nam Hải gợi ý hãy đọc nhiều sách về tư duy trước khi đọc “Tư Duy Nhanh Và Chậm”.
“Tư duy nhanh và chậm” là một tác phẩm thế kỷ về tư duy. Sẽ rất lâu nữa để bạn có thể được đọc một cuốn sách trả lời nhiều câu hỏi hóc búa về trí não và tư duy như Tư Duy Nhanh và Chậm. Nam Hải có một gợi ý cho độc giả. Là trước khi đọc cuốn này bạn nên đọc các sách mỏng – ngắn ngọn – nền tảng về tuy duy và trí não trước. Những sách mà giúp bạn có các khái niệm nền tàng. Có ví dụ minh họa về tư duy đúng sai. Hay ngôn ngữ lập trình tư duy cơ bản. Sau đó, đọc Tư Duy Nhanh và Chậm bạn sẽ có góc nhìn tốt hơn. Ví dụ như các quyển: Trong chớp mắt, Tư duy logic, Nghệ Thuật Tư Duy Rành Mạch, Homo sapiens…
Bản chất “Tư Duy Nhanh và Chậm” là một sách khoa học. Cho dù tiến sĩ Daniel Kahneman cố gắng viết đơn giản đi để độc giả có thể ngồi nói chuyện phiếm bên bàn nước. Nhưng cũng chẳng dễ nuốt nhanh. Bạn của Nam Hải có bật mí cho biết là cuốn này có… sách tóm tắt, có ebook. “Search google là ra nhé!”. Song tiếc là Nam Hải thích đọc sách thật. Tự mình cầm sách, cố gắng đọc(Xài hệ thống 2), viết vẽ để trải nghiệm sách… Bạn không thể thay đổi nếu như không dành thời gian để nghĩ về những gì đã đọc. Có thể sẽ tốn thời gian hơn nhưng đó là cách mà tư duy mới hình thành.
Trên tay Nam Hải là cuốn Tư Duy Nhanh và Chậm được xuất bản năm 2018. Bìa sách được làm đơn giản. Sách chỉ thích hợp với các bạn 18+. Giá yêu thương. Là cuốn nên sở hữu với bất kỳ bạn nào muốn tìm hiểu về tư duy. Đặc biệt tốt với các nhà lãnh đạo, các nhà hoạch định chính sách, giới doanh nhân (Econ) và anh em làm marketing.
Những lời bình tặng Tư Duy Nhanh và Chậm:
“Daniel Kahneman đã thể hiện một cách mạnh mẽ trong cuốn sách mới của mình về việc làm thế nào để con người dễ dàng tách khỏi sự hợp lý.”
– Christopher Shea, The Washington Post.
“Giống như các nhà tâm lý học quan trọng bậc nhất trong lịch sử nhân loại, Kahneman đã định hình lại tâm lý học nhận thức, phân tích tính hợp lý và lý trí, hiểu biết về nguy cơ, nghiên cứu về hạnh phúc và an sinh… Một tác phẩm kiệt xuất. Nếu trong năm nay bạn chỉ được đọc một cuốn sách, tôi khuyên bạn nên chọn cuốn này.”
– Janice Gross Stein, The Globe and Mail.
“Một câu chuyện hết sức sâu sắc và hấp dẫn, là sự hòa quyện giữa những nghiên cứu của mình và của các nhà tâm lý học, kinh tế và chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác… Kahneman đã mất hàng thập kỷ để nghiên cứu và chắt lọc những giá trị đó để đem lại biết bao điều thú vị, hấp dẫn cho độc giả. Đây thực sự là một cuốn sách rất đáng đọc.”
– Jesse Signal, Boston Globe.
Tôi tin rằng cuốn sách này sẽ đem lại nhiều kiến thức bổ ích giúp chúng ta hiểu được năng lực tư duy của chính mình và phát huy nó.
– Trương Gia Bình, Chủ tịch Tập đoàn FPT
Nam Hải
