Giao dịch như một phù thủy chứng khoán có tên tựa đề tiếng anh là Trade like a stock market wizard: how to achieve superperformance in stock in any market. Cuốn sách được Mark Minervini xuất bản năm 2013. Nam Hải cho rằng đây là một cuốn sách cận đại rất đáng đọc cho các nhà đầu tư chứng khoán.
Mark Minervini có thâm niên giao dịch hơn 30 năm trước khi ra đầu sách này vào năm 2013. Cuốn sách giao dịch như một phù thủy chứng khoán là lần đầu tiên Mark tiết lộ cho bạn biết phương pháp đầu tư của ông. Đấy là một phương pháp tìm điểm mua mà chắc chắn sẽ làm bạn kinh ngạc.
Ba chữ cái
Tôi biết một số nhà đầu tư rất thích truy vấn môi giới chứng khoán về điểm mua. Ví dụ, Họ hỏi có thể mua cổ phiếu DIG ở mức giá nào? Hoặc hỏi Target của TCH là bao nhiêu? Cá nhân tôi không hiểu vì sao nhiều nhà đầu tư có thể trao toàn bộ niềm tin của mình cho người khác như vậy. Tài sản là của bạn, không ai bảo vệ tài khoản của bạn tốt hơn chính bạn.
Một số môi giới sẽ trả lời bạn rằng bạn có thể mua khi cổ phiếu trên MA20, vào mẫu hình cốc café, mẫu hình 3 đỉnh W, giá vượt tenkan, kijun… đa phần sẽ không nói về tổng thể. Broker không có đủ thời gian, không đủ kiên nhẫn hoặc không có trách nhiệm để giải thích cho bạn việc đó.
À há! Về vấn đề trách nhiệm, tôi rất thích quan điểm của tác giả Nassim Nicholas Taleb trong cuốn “Da thịt trong cuộc chơi”. Một số môi giới cực kỳ bựa bẩn khi họ nói nước đôi. Và cơ bản, nếu bạn và họ không có rằng buộc lợi ích gì. Tại sao bạn kỳ vọng họ chịu trách nhiệm cho sự thua lỗ nếu có? Một mã cổ phiếu chỉ có “ba chữ cái”. Mọi người đều sẽ phải trả giá nếu xác định sai lợi nhuận kỳ vọng. Và nhiều người đã trở nên giàu có khi họ làm việc có chiến lược. Có phương pháp mua bán rõ ràng.
Vậy nên, nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu kiến thức vượt hơn “3 chữ cái” thì chắc chắn cuốn sách của Mark Minervini hữu ích với bạn.
Nội dung của Giao dịch như một phù thủy chứng khoán
Tôi nghe về Mark Minervini vài lần trong live stream của anh Tú ATS trên youtube. Và một số đồng chí broker nữa cũng nhắc tới. Cùng với mấy cuốn sách như Làm giàu tư chứng khoán của William O’Neil. Nhìn chung để hiểu cơ bản về Chứng khoán tôi vẫn cho rằng độc giả nên đi học cho đàng hoàng. Nếu còn trẻ thì vào các công ty như SSI, VPS, MBS, TCBS…. Học làm môi giới một cách bài bản sẽ rất tốt.
Trước khi xuất bản cuốn sách Giao dịch như một phù thủy chứng khoán thì Mark Minervini có khoảng 30 năm trải nghiệm với thị trường. Khác với một số cuốn sách khác nói về chiến lược vĩ mô, đầu tư giá trị lâu dài. Trong cuốn sách này ông chia sẻ nhiều về kỹ thuật hơn. Trọng tâm là phương pháp ông phân tích điểm mua cụ thể (SEPA).
Đi kèm với đó là cuốn sách có hơn 160 đồ thị và tình huống, thông qua từng trường hợp lựa chọn và kết quả giúp độc giả hiểu về một trong những phương pháp giao dịch có hiệu suất tốt nhất thế giới hiện nay.
Nội dung của cuốn sách chia làm 13 chương. 2 chương đầu nói về các kiến thức nền tảng, dạng kinh nghiệm và tâm lý đầu tư. Không phải là thông tin hay khái niệm kỹ thuật.
Từ chương 3 tới chương 11 là phương pháp SEPA – chọn điểm mua cụ thể. Các trường hợp thành công và cả bẫy phổ biến trên thị trường. Đây là phần nội dung chính của cuốn sách, phần nói về cổ phiếu dẫn dắt là phần tôi tâm đắc và thích đọc nhất.
2 chương cuối nói về quản lý rủi do. Nếu bạn là nhà đầu tư có kinh nghiệm rồi thì tôi khuyên bạn nên đọc hai chương này trước. Có rất nhiều người từng khuyên các nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ bình quân giá lên, đừng bao giờ bình quân giá xuống. Tuy nhiên đó là lời khuyên bị bỏ ngoài tai nhiều nhất mà tôi thấy. Chà Chà! 2 chương về quản lý rủi do thật sự là không giải tỏa được cơn khát về vấn đề này cho độc giả.
Có một số môi giới chứng khoán từng nói rằng họ chưa hề đọc sách và vẫn giao dịch rất thành công. Họ có thể nói rằng họ không đọc sách về MA, Fibonacci hay ichimoku… nhưng vẫn biết cách sử dụng chúng hàng ngày. Họ có thể chia sẻ với bạn rằng họ đã cải biên các công cụ này để chúng phù hợp hơn với thị trường chứng khoán Việt Nam. Và rằng, Robot của họ báo điểm mua điểm bán còn chính xác hơn cả đội “5 dòng kẻ”…. hãy yêu quý các broker của bạn.
Tôi không phủ nhận kiến thức của các môi giới nhưng tin tôi đi. Bạn sẽ không hối hận khi đọc vài chục cuốn về thị trường chứng khoán trước khi tham gia. Tôi chưa từng thấy một người kiên nhẫn, ham hỏi hỏi, khiêm tốn và kỷ luật nào kêu rên rằng mình là kẻ thất bại hết!
Chiến lược giao dịch chứng khoán theo phương pháp SEPA
“Minervini sở hữu một phương pháp giao dịch chứng khoán được đăng ký nhãn hiệu thương mại gúp ông tạo ra tỷ suất sinh lời siêu hạng trong mọi điều kiện thị trường. Đó chính là phương pháp giao dịch có tên SEPA – Phân tích điểm mua cụ thể (Specific entry point analysis), được thời giam kiểm chứng là hiệu quả trong việc lựa chọn chính xác thời điểm mua, giúp bảo vệ vốn và chốt lợi nhuận tại những điểm đóng lệnh hợp lý.”
Trong Giao dịch như một phù thủy chứng khoán, chiến lược của Mark là tìm đúng điểm mua. Điểm mua, Điểm Mua, và Điểm mua. Lợi nhuận đầu tư cổ phiếu của bạn được quyết định từ điểm mua. Và trong cuốn sách này, Minervini chỉ cho bạn cách tìm điểm đó*.
“Nghiên cứu những phát hiện của Love giúp tôi biết được điều gì khiến một cổ phiếu đột ngột gia nhập vào câu lạc bộ những siêu cổ phiếu. Đây chính là công việc nghiên cứu của cả cuộc đời tôi. Phát hiện của Love đã thuyết phục tôi ở ba vấn đề:
- Có thời điểm đúng và thời điểm sai để mua cổ phiếu.
- Các siêu cổ phiếu tiềm năng đều giống hết nhau trước khi chúng đột ngột tăng giá mạnh.
- Nếu bắt được các siêu cổ phiếu, thậm chí một khoản tiền nhỏ cũng biến thành cả một gia tài lớn trong thời gian ngắn.”
Bằng cách sử dụng dữ liêu trong vài thập niên, Mark Minervini đã xây dựng một hồ sơ các siêu cổ phiếu dẫn dắt thị trường. Khi dữ liệu cho thấy khớp với các tiêu chí trong hồ sơ càng thỏa mãn nhiều hơn, thì khả năng đấy là siêu cổ phiếu tiếp theo càng chuẩn xác.
Phương pháp SEPA của Mark kết hợp giữa các yếu tố cơ bản với các tín hiệu kỹ thuật của cổ phiếu. Các tiêu chí cơ bản của SEPA dược rút ra từ những nghiên cứu tỉ mỉ, các chuyển động theo thế giới thực, có thể quan sát được, không phải các quan điểm cá nhân hay học thuật.
Entry Point – điểm mua hợp lý. Là mục tiêu tìm kiếm, là cơ hội để bắt được con sóng lớn. Đây là điểm mấu chốt của tất cả các hệ thống và chiến lược giao dịch. Song hành với nó là Exit Point – điểm thoát, nơi mà mọi kỳ vọng đã không đạt được. Rủi do cần được quản trị và bạn cần bảo vệ dòng vốn. Đương nhiên, cuốn sách Giao dịch như một phù thủy chứng khoán cũng nhắc tới nó.
“Giống như các kiểu áo choàng, mũ và trang sức của phụ nữ luôn thay đổi không ngừng theo thời gian, các cổ phiếu dẫn đắt cũ sẽ giảm điểm và những cổ phiếu dẫn đắt mới sẽ vươn lên phái trước, thì các cổ phiếu cũ sẽ tụt hạng lại phía sau. Đây là cách thức thị trường chứng khoán hoạt động. Mọi thứ luôn biến đổi. Nên nhớ cổ phiếu dẫn dắt ngày hôm nay có thể không phải là cổ phiếu dẫn dắt 2 năm sau.” – Jesse Livermore
*Ngoài lề một xíu: Trong đầu tư bất động sản cũng giống vậy. Lợi nhuận của nhà đầu tư được quyết định tại thời điểm mua. Một số người mới đầu tư nghĩ rằng họ có thể mua một lô đất rẻ rồi bán với giá cao. Họ không biết rằng các lô “rẻ” thường đi kèm rui do cao không kém. Và các lô giá cao, đôi khi trong tương lai nó có thể tăng giá cao hơn mà vẫn giữ được tính thanh khoản. Chi tiết hơn nữa về SEPA thì quý độc giả vui lòng đọc sách nhé. Tôi sẽ không thể share ra vì lý do bản quyền.
Điểm khác biệt của giao dịch theo SEPA.
Một khác biệt dễ nhận ra của SEPA theo tôi là khoảng thời gian nắm giữ. Mọi chiến lược giao dịch đều để có điểm mua và điểm bán khác nhau. Và kết quả là lợi nhuận/ và thua lỗ là khác nhau.
Giả sử với cổ phiếu XYZ có giá 123, nếu là nhà đầu tư trung hạn thì bạn có thể mua sớm tại giá này. Nhưng nếu là nhà đầu tư ngắn hạn thì bạn sẽ không mua “nhúng chân” như vậy được. Người chơi hệ T+ thường có thể mua làm 1-3 nhịp, người chơi hệ trung hạn có thể mua liền vài ngày, thậm chí mua liên tiếp trong vài tuần. Và cả khi bán cũng vậy. Khi theo dõi thị trường bạn vẫn sẽ thấy cổ phiếu đó được giao dịch mạnh mẽ và khớp lệnh liên tục. Kẻ mua kẻ bán, người lời người lỗ. Xong khi bạn nhung tay vào, mọi chuyện sẽ rất khác.
Khác nhau là ở giá trung bình mua và giá trung binh bán.
Với nhà đâu tư T+, thường giao dịch sớm khi lời lỗ. Với nhà đầu tư trung hạn, họ có thể nắm giữ vài tháng tới cả năm (Đúng kiểu mua tích sản). Với các nhà đầu tư là tổ chức, họ yêu thích giao dịch trong ATO/ATC. Các quỹ thường chốt lời vào một ngày nào đó, có thể là đáo hạn phái sinh hoặc cuối quý… Có thể nói, tất cả mọi người đều truy tìm điểm mua bán khác nhau.
Với Mark thì đây rõ ràng ông sẽ đợi mẫu hình và tiêu chí của mình trùng khớp. Chiến lược của Mark có thể áp dụng cho cả nhà đầu tư nhỏ lẻ và cho cả các tài khoản lớn. Hoặc các group cộng đồng vài trăm nhà đầu tư. Các broker rất thích khuyến nghị giao dịch theo chiến lược SEPA cũng là vì thế.
Khoảng thời gian nắm giữ theo SEPA của Mark phụ thuộc vào các yếu tố của riêng nó. Thời gian nắm giữ sẽ không ngắn, cũng không quá dài. Không sống chết với đồ thị 1H hay W. Nó pha trộn giữa phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật. Mẫu hình không khớp thì loại bỏ, đáp ứng đủ tiêu chí thì gia tăng… nếu cần xếp thì người ta hay xếp nó vào trường phái đầu tư tăng trưởng. SEPA chỉ đơn giản là luôn tìm siêu cổ phiếu/ hoặc các cổ phiếu dẫn dắt để nắm giữ.
Ngoài ra, người chơi theo hệ Minvervini hay có thói quen so sánh cổ phếu của họ và thị trường chung. Họ cố gắng so sánh cổ phếu mà họ theo dõi với bức tranh tổng thể của thị trường. Vì cố phiếu mạnh thường sẽ tích lũy khi thị trường chung đi ngang. Hoặc có thể vẫn tăng mà không có hiện tượng “giảm bù”.
Trái lại, những tay thợ săn T+ thường thích mua cổ phiếu rẻ, mua bắt đáy. Họ ngóng chờ thị trường sập sâu, sau vài ba phiên tích lũy là họ sẽ xuống tay. Rồi sau đó cầu may. Họ vẫn có thể lời to sau vài chiến dịch. Nhưng như ai đó nói. 9 thắng và 1 thua cũng vẫn đủ làm tài khoản của bạn lỗ hết. Quan trọng là bạn thắng bao nhiêu và thua bao nhiêu. Chiến lược T+ vì vậy mà áp dụng tốt cho tài khoản NAV nhỏ. Với các tài khoản to thì các nhà đầu tư chơi theo kiểu khác.
Cuối cùng, theo tôi mọi sự so sánh thật ra chẳng có giá trị gì nếu nhà đầu tư không chịu thay đổi hành vi. Không có phương pháp giao dịch nào là hoàn hảo với tất cả mọi người. Tất cả chúng ta đều phải tự lựa chọn cách hành động.
Một vài trích đoạn trong giao dịch như một phù thủy chứng khoán.
Mark giúp cho độc giả thấy được cái nhìn về sự loại bỏ, thay đổi tư duy và hướng dẫn cách truy tìm các cổ phiếu dẫn dắt xu hướng. Nó giống như một bản đồ tư duy trong giao dịch. Song trên hết, tác động mạnh nhất của Mark là giúp các nhà đầu tư thấu hiểu chính bản thân họ. Giúp các nhà đầu tư tự xây dựng cho bản thân một nền tảng tâm lý giao dịch vững mạnh. Một vài đoạn trích ngắn dưới dây là ví dụ:
“Phần lớn các nhà giao dịch lắc lư và chao đảo giữa hai trạng thái cảm xúc: do dự và hối tiếc. Điều này thường bắt nguồn từ việc không định nghĩa được rõ ràng phong cách giao dịch. Chỉ có một cách để chế ngự được cảm xúc là phải có một loạt các quy tắc rõ ràng. Bạn đơn giản phải xác định: Mình là một nhà đầu cơ hay một nhà đầu tư?… bạn sẽ phải quyết định mình hợp với phong cách nào nhất. Nên nhớ rằng, nếu bạn không hiểu rõ chính mình, bạn gần như sẽ gặp phải xung đột cảm xúc tại những thời điểm cần ra quyết định quan trọng. Cảm xúc của bạn sẽ dao động giữa hai trạng thái này:
Do dự: Tôi có nên mua hay không? Tôi có nên bán hay không? Tôi có nên tiếp tục nắm giữ không?
Hối tiếc: Tiếc quá tôi đã không mua. Nếu mua giờ đã lãi….. Tiếc quá tôi đã không bán. Nếu bán thì giờ đã không lỗ…. tiếc quá vì tôi nắm giữ cổ phiếu quá lâu, mất nhiều cơ hội…”
“gót chân asin của hầu hết những kẻ đánh bạc và nhà đầu cơ thua lỗ là luôn muốn chơi năng động. Đây là yếu điểm thuộc về bản năng tự nhiên của con người khiến chúng ta không có sự kiên nhẫn để chờ đợi những cơ hội giao dịch tốt… nếu bạn xem mỗi giao dịch là hoàn toàn bình thường, đừng xem nó là cơ hội đạc biệt (kiểu trăm năm có một), bạn sẽ dễ dàng chấp nhận những khoản lỗ nhỏ và chuyển sang giao dịch tiếp theo.”
“Ngay bây giờ, ở đâu đó trên thế giới, có ai đó đang chuẩn bị không ngừng nghỉ để thành công. Nếu bạn không sẵn sàng, có thể ai đó sẽ kiếm được nhiều tiền trong khi bạn chỉ ước mơ về những điều đáng ra bạn sẽ đạt được. Vì vậy, hãy chuẩn bị, chuẩn bị, và chuẩn bị, vì khi cơ hội đến (điều này chắc chắn sẽ xảy ra), bạn đã ở ngay phía trước để mở cánh cửa bước tới thành công.”
Về tác giả Mark Minervini
Mark Minervini là một trong những nhà đầu tư chứng khoán thành công nhất nước Mỹ, và là một nhà giao dịch huyền thoại ở phố wall với hơn 30 năm kinh nghiệm. Ông sáng lập nên Minervini Private Access, một hệ thống nền tảng trực tiếp cho phép các thành viên có được sự trải nghiệm độc đáo bằng cách giao dịch thực tế với Mark theo phương pháp SEPA. Ông cũng là người hướng dẫn trực tiếp tại hội hải Master Trader Program, nơi ông dạy hệ thống giao dcihj của mình trong chuỗi sự kiện cuối tuần. Bạn có thể tham khảo chi tiết hơn về Mark tại https://minervini.com
Chia sẻ thêm với độc giả, các kinh nghiệm của Mark Minervini được truyền thụ trong sách này hầu hết là kinh nghiệm của ông giao dịch từ năm 1984 tới năm 2012. Tuy nhiên, giai đoạn đầu ông thua lỗ triền miên tới gần 6 năm. Tới năm 1989 ông mới bắt đầu cảm nhận được những thành công. Trong sách, Mark chia sẻ: “Hầu hết mọi người tới với chứng khoán vì sở thích, vì muốn làm giàu nhanh chóng song ít người có quyết tâm thực sự. Sự khác biệt giữa người có quyết tâm thực sự là họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phải đạt được thành công.”
Những lời bình cho cuấn sách Giao Dịch Như Một Phù Thủy Chứng Khoán.
“Minervini đã làm tốt hơn hầu hết các tiến sỹ trong việc thiết kế hệ thống đánh bại thị trường” – Jack Schwager, tác giả cuốn sách bán chạy “Những phù thủy trên thị trường chứng khoán” (Stock market wizard)
“Cuốn sách của Mark nên phải có trên kệ sách của các nhà đầu tư. Nó là cuốn sách toàn diện nhất mà tôi từng đọc về trường phái đầu tư tăng trưởng với nhiều luận điểm cực kỳ giá trị mà tôi chưa từng thấy ở trong bất cứ cuốn sách nào khác” – David Ryan, 3 lần đoạt giải quán quân cuộc thi “Nhà vô địch đầu tư chứng khoán hoa kỳ”
“Một trong những câu chuyện về nhà đầu tư ấn tượng nhất phố Wall” – Ben Power, tác giả cuốn ách bán chạy “lợi thế giao dịch của ban” (Your trading edge)
Nam Hải