Blog

Elon Musk là một kiểu mẫu anh hùng lập dị. Một Iron Man ngoài đời thực với triết lý kinh doanh và phát triển công nghệ táo bạo. Tới đầu năm 2021, Elon Musk đã trở thành người giàu nhất thế giới. Quan trọng hơn, đây là sự công nhận của nhân loại vào những tầm nhìn của Musk.

Toàn những chuyện điện rồ nhưng đầy cảm hứng – Alphabook

Trên tay Nam Hải là cuốn sách viết về Elon Musk của Ashlee Vance. Nam Hải được tặng vào khoảng đầu năm 2017. Là một cuốn sách tiểu sử nằm trong danh mục New York Times Bestseller, cuốn sách giúp người đọc hiểu thêm về Elon Musk – ngã khùng đã kuynh đảo thế giới. Nếu được viết giới thiệu về Elon Musk và cuốn sách thì Nam Hải sẽ để lời tựa như thế này:

Tiểu sử về đại ca của băng đảng “PayPal Mafia”, Vị thánh của thung lũng silicon, Người giàu nhất thế giới, Kẻ đang muốn đưa loài người tới sao hỏa…

Đây là một trong những cuốn dạng tiểu sử mà cá nhân Nam Hải cho rằng đáng đọc nhất hiện tại. Elon Musk đã có một hành trình phi thường. Và hành trình đó vẫn đang tiếp diễn.

Elon Musk – Cái tên nghe đã lạ.

Elon Musk sinh ngày 28/06/1971 tại Pretoria, Nam Phi. Elon có quốc tịch Nam Phi, Canada và Mỹ. Tới đầu năm 2021, Elon Musk 49 tuổi. Có trong tay khoảng 209 tỷ USD. Đoạt danh hiêu người giàu nhất thế giới từ Jeff Bezos.

Cái tên Elon được lấy từ tên người cụ cố John Elon Haldeman. Nhân tiện, kế thừa luôn khát khao phiêu lưu vô tận của dòng họ Haldeman.

Về gia cảnh, cha của Elon Musk là ông Errol Musk là một kỹ sư thành công. Mẹ của Elon là bà Maye là một người thông minh, một mọt sách, và là một người mẫu lọt vào vòng chung kết hoa hậu của Nam Phi.

Thủa nhỏ, Elon Musk có một gia đình đầm ấm. Elon đọc rất nhiều sách từ rất sớm. Ông ngốn hết 2 bộ bách khoa toàn thư (bộ Encyclopedia Britanica) vào khoảng năm học lớp 3 – lớp 4.

Năm 1980, ông sở hữu một chiếc máy tính đầu tiên là chiếc Commodore VIC-20 có bộ nhớ 5 kilobyte kèm một cuốn hướng dẫn lập trình BASIC. Tới năm 1984, Musk “nổi tiếng” lần đầu tiên. Một ấn phẩm thương mại của tờ PC and Office Technology tại Nam Phi đã cho đăng mã nguồn mở của một game do Musk thiết kế.

Sau khi cha và mẹ ly dị, Errol Musk không hề thích cho Elon Musk sang Mỹ. Thậm chí từng bày trò để cho Elon Musk biết rằng “Chơi kiểu Mỹ” sẽ như thế nào. Nhưng ông sẽ vẫn đi!

Có lẽ, điểm thuận lợi lớn nhất của Elon là xuất phát điểm là gia đình đầm ấm và tri thức. Có nhiều động cơ của Elon Musk đã được đánh lửa thành công qua chính những câu chuyện phiêu lưu của gia đình.

Elon Musk – Tay trắng từ Nam Phi tìm đường về Mỹ.

Dòng sách tiểu sử về các huyền thoại thì có rất nhiều. Nhưng tại sao bạn nên đọc về Elon Musk?

Trước tiên, Bạn cần biết rằng Elon Musk đã trở thành tỷ phú hàng đầu thế giới từ… tay trắng. Cha của Bill Gate là một luật sư có tầm ảnh hưởng rộng, mẹ của ông là một  doanh nhân thành công. IBM cũng phải kiêng nể gia đình ông đôi phần. Còn bố của Warren, ông Howard Buffet là một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ. Và là một nhà đầu tư có tiếng. Nên Warren Buffet mới biết đường chơi chứng khoán từ năm 11 tuổi. Đối thủ truyền kiếp của Elon Musk là Jeff Bezos vẫn còn được sinh ra ở Mỹ. Có ông ngoại là nguyên giám đốc khu vực của Ủy ban Năng lượng nguyên tử Hoa Kỳ. Có rất nhiều tài phiệt nữa là con nhà nòi.

Elon Musk thì không!

Để tới Mỹ cũng vất vả như mọi người nhập cư khác. Elon Musk về qua Canada. Elon Musk đã phải chờ hơn 1 năm mới được chính phủ Canada chấp thuận. Trong thời gian đó Elon Musk đi học Đại Học được 5 tháng tại Nam Phi.

Tháng 6/1988, khi sang Canada, chàng trai trẻ gần như rỗng túi. Đi xe buýt một mình 3000km để tới nhà người thân của mẹ. Làm đủ mọi việc lặt vặt để kiếm tiền sống qua ngày. Anh trông các luống rau và dọn sạch các thùng ngũ cốc. Rồi học xẻ cưa gỗ bằng xích tại Vancouver. Công việc khó khăn nhất là lau dọn phòng chứa nồi hơi theo hợp đồng của một xưởng cưa với giá 18 usd/ giờ.

Tuổi 18 của Musk là tay trắng thực sự và lao lực. Mình nhớ là sau khi sang Mỹ đi học. Elon Musk còn vừa học vừa đi rửa bát thuê. Nếu bạn muốn than phiền vì tuổi trẻ của mình quá vất vả. Hay bản thân mình quá nghèo. Bạn sẽ thích câu chuyện của Elon Musk ngay khi đọc những trang đầu tiên.

Elon Musk – Liên tục khởi nghiệp.

1994, Elon Musk và em trai Kimbal đã ở trên đất Mỹ. Hai anh em đi du lịch xuyên nước Mỹ trên một chiếc BMW tả tơi. Musk chắc hẳn đã luôn phấn khích. Ban đầu, Elon Musk và em trai muốn khởi nghiệp trong lãnh vực lập trình Game. Nhưng nhờ gặp một ngã bán hàng dạo có ý tưởng xây dựng phiên bản trực tuyến cho “những trang vàng to tướng” mà Musk đã có ý tưởng khởi nghiệp đầu tiên. Năm 1995, Zip2 – Một dạng danh bạ tra cứu doanh nghiệp trên bản đồ đã ra đời.

Dừng một xíu! Nếu bạn chưa biết thì “những trang vàng” ở đây là dạng danh bạ địa điểm và số điện thoại. Ở nước ta hiện nay vẫn có in, bạn có thể xem ở địa chỉ https://www.yellowpages.vn/

Tại Việt Nam vào năm 1995, Nếu không có giáo sư Rob Hurle và đại học quốc gia Australia tài trợ thì chắc chúng ta còn lâu mới thương mại hóa được mạng internet. Người dân việt Nam còn lâu nữa mới phổ cập được máy tính. Tới tháng 11/1997, VNPT và 3 công ty khác trở thành những nhà cung cấp dịch vụ internet đầu tiên tại Việt Nam. Những lập trình viên đầu tiên ở nước ta chỉ chậm hơn Elon Musk khoảng chục năm thôi!

Tháng 1/1999, trước khi bán Zip2, Musk đã triển khai kế hoạch ngân hàng điện tử X.Com. Một ngân hàng điện tử giúp chuyển tiền qua mạng. Lúc đó đây là một dự án nhiều tham vọng. Nhiều rủi do. Cần nhiều đột phá về công nghệ và hệ thống ngân hàng.

Ở Việt Nam, vào khoảng năm 1998-2000, mạng internet còn đang thai nghén. Nam Hải nhớ không nhầm thì VNNIC được thành lập vào năm 2000. Còn năm 1998 thì là năm thành lập của Tencent, JD.com, Google, Rotten Tomatoes, Yahoo! Finnace…

Sau này X.Com hợp nhất với Paypal. Năm 2001, Peter Thiel đổi tên X.Com thành PayPal, hủy hoại luôn tuần trăng mật của Musk với Justine. Tháng 7/2002, eBay mua lại PayPal và Musk bỏ túi 250 triệu usd.

Cuối tháng 10/2001, Elon Musk cùng bạn bè đáp một chuyến bay thương mại tới Moscow. Họ tới đây để mua… vài quả tên lửa. Nhưng Elon Musk đã không thể đàm phán được giá. Trên chuyến bay từ Moscow về Mỹ, Elon Musk đã… lập một bảng tính chi phí để chế tạo, lắp ráp và phóng một tên lửa kích thước nhỏ. Tới tháng 10/2002 thì Space Exploration Technologies (SpaceX) ra đời.

“Thay vì lang thang quanh thung lũng silicon và nhập hội rầu rĩ cùng đồng bọn, Musk đã nhổ trại tới Los Angeles. Thời đó, mọi người thường khuyên nhau rằng hãy hít một hơi thở sâu và chờ đợi một biến cố lớn đưa mọi thứ về đúng hướng. Musk đã bác bỏ thứ logic đó bằng cách ném 100 triệu USD vào SpaceX, 70 triệu USD vào Tesla và 10 triệu USD vào SolarCity. Nếu không thiết lập được một guồng máy in tiền thực sự, Musk có lẽ đã tự hủy đi tiền đồ của mình một cách chóng vánh. Anh trở thành chủ nhân của một hãng đầu tư mạo hiểm một thành viên, chấp nhận rủi ro tối đa và nhân đôi vốn liếng khi chế tạo các sản phẩm hữu hình siêu phức tạp tại hai khu vực đắt đỏ nhất trên thế giới là Los Angeles và thung lung Silicon. Các công ty của Musk luôn tìm cách xây dựng mọi thứ từ đầu và suy tính cặn kẽ mỗi khi có thể, trong khi toàn bộ ngành hàng không vũ trụ, xe hơi và năng lượng mặt trời thường xuyên gặp khó khăn.” – Trang 29

Ngay nay, Elon Musk đang là một trong những tỷ phú hàng đầu hoạt động trong ngành hàng không vũ trụ. Cùng với Jeff Bazos và tỉ phú Richard Branson… Nhân loại hàng thập niên tới sẽ còn nhắc lại những vĩ nhân này.

Elon Musk là người như thế nào?

“Tôi có tinh thần của một Sumurai. Tôi thà mổ bụng tự sát còn hơn thất bại”

Đọc cuốn tiểu sử này xong và sau đó chứng kiến những khủng hoảng truyền thông của Elon Musk bạn sẽ có cảm giác rất khác. Có vẻ như là mọi xung đột với Musk… đều là một phương án truyền thông. Nên các bạn sẽ không ngạc nhiên khi Elon Musk có những khẩu chiến với Bill Gates, Jeff Benzos, Mark Zuckerberg… Qua một vài bài báo lẻ tẻ. Bạn sẽ không thể thấy hết “chất” của Elon Musk.

Gân đây nhất Elon Musk mua lại một mạng xã hội lỗi thời và đổi tên thành X.com, một vụ lùm xùm sau đó cho thấy rằng Musk đã kiểm soát một kênh truyền thông cực mạnh của thế giới. Một thế lực mới đang hình thành. Cách đây vài ngày, 25/02/2024, Musk cũng chính thức tuyên bố chuẩn bị ra mắt xMail. Một công cụ email có thể cạnh tranh với Gmail.

Về cách mà Musk thay đổi thế giới, trong sách có nói về “tưu duy nguyên bản”. Cá nhân tôi cho rằng Musk đã trở thành một người vô cùng khắc nghiệt và sáng tạo. Nhiều người thân cho rằng Musk là người tồi tệ. Thế giới lại ca ngợi anh như một nhà phát minh, nhà cải cách thiên tài. Cuộc sống đều xung đột trong bộ não muốn gắn thêm AI của Musk. Những điều đó tạo ra một Musk rất khác. Một chất Musk không lẫn vào đâu.

“Ai là người làm marketing giỏi nhất trên thế giới?”

Elon Musk là người có tầm nhìn nhất quán. Dành toàn bộ thời gian để thực hiện ước mơ. Những ước mơ mà cả nhân loại mong chờ. Và … cũng có lúc bật khóc vì những quả tên lửa phát nổ. Dù các công ty của Musk có thành công hay thất bại. Elon Musk vẫn là một người vĩ đại.

Qua giọng văn ngắn ngọn và đầy chất Mỹ của Ashlee Vance, cuốn tiểu sử duy nhất về Elon Musk sẽ lôi cuốn bạn từ những trang đầu tiên. Ở cuối sách, chính là triết lý về thành công của Elon Musk. Các bạn có thể tự khám phá.

Về tác giả Ashlee Vance

Musk sinh năm 1977, là nhà báo phụ trách chuyên mục kinh doanh của tờ Bloomberg Businessweek, chuyên viết trong lãnh vực kinh doanh và công nghệ với các tác phẩm về các công ty lớn như IBM, HP, Intel, Dell… Elon Musk là cuốn sách nổi tiếng nhất của Vance được xuất bản ngày 19 tháng 5 năm 2015.

“Liều mạng giữ cho Musk vui vẻ và có hứng thú trò chuyện, tôi chuyển cho anh khoanh thịt bò lớn từ đĩa của mình. Kế hoạch thành công…. Được tất cả 90 giây. Thịt. Miếng To. Mất hút.” – Ashlee Vance

Vance có lối viết rất cuốn hút. Quý độc giả có thể xem thêm các bài báo của Ashlee Vance trên bloomberg tại đây.

https://www.bloomberg.com/authors/AQWHkoPod9g/ashlee-vance

Nam Hải